اگر تا قبل از شروع اینترنت از دنیای طنز برای بازاریابی استفاده می‌کردیم، بسیاری از صاحبان کسب و کار به ما می‌خندیدند و با این شیوه مخالفت می‌کردند. اما در همین چند سال گذشته و با ظهور شبکه‌های اجتماعی، رفتار کاربران نشان داد که طنز چقدر می‌تواند در معروفیت، شناسایی و حتی محبوبیت یک برند تاثیرگذار باشد.
یکی از مهم‌ترین ابزارهای بازاریابی با استفاده از طنز نیز، میم یا همان تصاویر اینترنتی مفهومی و خنده‌دار هستند. میم‌ها که در سال‌های گذشته به عنوان یک پدیده پر طرفدار در جامعه ایران و به خصوص نسل جوان شناخته شده‌اند، می‌توانند یک معجون معجزه آسا برای رشد هر کسب و کار یا سایت فروشگاهی باشند. این روزها بیشتر از قبل می‌بینیم که بسیاری از برندها از محتوای طنز برای بازاریابی اینترنتی استفاده می‌کنند؛ اما اگر می‌خواهید به صورت دقیق این پدیده را بشناسید و حتی خود شما هم از آن استفاده کنید، به هیچ عنوان ادامه این مقاله را از دست ندهید.
میم اینترنتی چیست و از کجا شکل گرفت؟
اصطلاح میم یا Meme برای اولین بار در سال ۱۹۷۶ توسط زیست شناس تکاملی بریتانیایی ریچارد داوکینز (Richard Dawkins) در کتاب ژن خودخواه استفاده شد. او از این کلمه برای راهی به عنوان انتقال و تکامل ایده‌ها در فرهنگ جوامع استفاده کرد. اصطلاحی که داوکینز اختراع کرد، ابتدا طیف گسترده‌ای از پدیده‌های اجتماعی را در بر می‌گرفت. اما با ظهور دنیای اینترنت و طنزپردازی کاربران در آن، میم به مفهومی قابل لمس‌تر تبدیل شد؛ تا جایی که هم اکنون همه کاربران اینترنت را تحت تاثیر خود قرار داده است.
تاحالا اسم سایت 4chan به گوشتان خورده است؟ این سایت و انجمن‌هایی مثل Something Awful تاثیر زیادی در ظهور میم‌ها در دنیای امروز اینترنت داشتند. اوایل سال ۲۰۰۰ بود که کاربران اینترنتی، گروه‌ها و کلونی‌های خاصی را تحت عنوان کامیونیتی (Community) را در فروم‌‌ها (Forum) با یکدیگر تشکیل دادند. در همین زمان‌ها با ورود شبکه‌های اجتماعی مثل MySpace ،Facebook و اخیرا نیز اینستاگرام، دنیای طنز اینترنتی و میم رشد گسترده‌ای کرد و تقریبا همه کاربران شروع به استفاده از آن‌ها کردند.
تصویر بالا میم اینترنتی Godwin's Law را نشان می‌دهد که یکی از قدیمی‌ترین میم‌های اینترنتی معروف است و قدمت آن به سال ۱۹۹۰ برمی‌گردد!
از آن زمان به بعد میم‌ها توانستند به صورت ویروسی یا اصطلاحا ترند (Trend) بین کاربران پخش شوند. همین مسئله هم باعث شد تا کسب و کارها ظرفیت بالای میم‌ها برای بازاریابی اینترنتی را شناسایی کنند. به این ترتیب مفهومی به نام میم مارکتینگ در دنیای بازاریابی دیجیتال شکل گرفت.
میم در اینستاگرام؛ سلاح مخفی جذب مخاطب
اگر در حال خواندن این مقاله هستید، احتمالا میم‌های زیادی را در شبکه‌های اجتماعی محبوب کاربران ایرانی مثل اینستاگرام، تلگرام و توییتر دیده‌اید. امروزه میم‌ها به حدی بین کاربران شبکه‌های اجتماعی رواج پیدا کرده‌اند، که افراد حین صحبت معمولی با یکدیگر هم از موضوعات داخل میم‌ها نقل قول می‌کنند. در واقع میم‌ها عمر طولانی ندارند؛ اما همیشه در حال ساخته شدن هستند.
بیشتر بدانید: بازاریابی در اینستاگرام
مثلا اگر در اوایل دهه ۹۰ عضو شبکه اجتماعی فیسبوک بودید و در گروه‌های ایرانی فعالیت داشتید، احتمالا میم‌های قدیمی «پَ‌نَ‌پَ» را به یاد داشته باشید. یا اخیرا یکی از بخش‌های مصاحبه یک خواننده رپ معروف شد که در آن می‌گوید: «ما داریم زحمت می‌کشیم». احتمالا خیلی از دوستان شما از این لفظ‌ها در صحبت‌های روزمره استفاده کرده باشند.
جوک‌های با مضمون «پ ن پ» آنقدر در ایران فراگیر شده بودند که کتاب‌های مختلفی هم برای آن‌ها چاپ می‌شد!
نکته: البته این موضوع را در نظر داشته باشید که میم‌ها تاریخ مصرف کوتاهی دارند؛ مثلا دیگر کسی از میم‌های قدیمی مثل «ما داریم زحمت می‌کشیم» استفاده نمی‌کند. به همین دلیل اگر خواستید میم بسازید، حتما از موضوعات روز استفاده کنید.
قدرت اجتماعی میم‌ها در اینترنت آنقدر بالا هستند که می‌توانید از آن‌ها برای جذب مشتری و گسترش کسب و کار خودتان هم استفاده کنید. در ادامه مفهوم میم مارکتینگ و استفاده از طنز برای فروش بیشتر را توضیح داده‌ایم؛ با ما همراه باشید تا ببینید محتوای طنز چه قدرت نهفته‌ای در شکوفایی کسب و کار شما دارد.
میم مارکتینگ؛ دریچه‌ای به جذب مشتری بیشتر
میم مارکتینگ یا بازاریابی با استفاده از میم‌های طنز (Marketing meme)، یکی از شاخه‌های بازاریابی است که تلاش می‌کند با استفاده از حس شوخ طبعی، افراد بیشتری را درگیر کسب و کار کند.
این شاخه از مارکتینگ، یکی از جدیدترین مفاهیم تاثیرگذار برای بازاریابی است که متاسفانه خیلی درباره آن صحبت نشده است. اگر کمی با نگاه دقیق‌تر به پیج‌ها و سایت‌های بزرگ دقت کنید، می‌بینید که خیلی از کمپانی‌ها، کارآفرین‌ها، برندها و چهره‌های شناخته شده از قوای طنز برای به دست آوردن توجه بیشتر از سمت کاربران استفاده می‌کنند.
اما شاید برای شما سوال شود که اصلا چرا باید توجه دیگران را جلب کنیم؟ امروزه مفهوم جدیدی تحت عنوان اقتصاد توجه یا Attention Economy در دنیا مطرح شده است. این مفهوم به ما می‌گوید مدت زمان لازم برای توجه کاربران به هر محتوا پایین آمده و باید توجه کاربر را در همان چند ثانیه اول جلب کنید، وگرنه محتوای شما را نمی‌بیند. در واقع اکنون توجه کاربر اینترنت به یک محتوا، می‌تواند تعیین کننده موفقیت آن محتوا باشد. مدت زمان این توجه هم بسیار پایین آمده است، به همین دلیل باید راه‌های مناسب برای جلب توجه سریع در محتوای خود را پیدا کنید.
به نظر شما هم اکنون مردم بیشتر به دیدن مستند علاقه دارند یا دیدن ریلزهای اینستاگرام؟ مشخصا پاسخ این سوال ویدیوهای کوتاه مثل ریلز اینستاگرام است. از طرفی با یک بررسی کلی روی ریلزهای پر بازدید، متوجه می‌شوید که بیشترین توجه ببینده‌ها به ویدیوهای کوتاهی جلب می‌شود که از محتوای طنز یا همان میم‌ها استفاده می‌کنند؛ بنابراین یکی از کاربردی‌ترین راه‌ها برای به دست آوردن توجه کاربر این است که از محتوای طنز، به خصوص میم‌ها استفاده کنید.
مزایای میم مارکتینگ
اکنون که فهمیدیم میم مارکتینگ می‌تواند چه تاثیر مثبتی روی کسب و کارها داشته باشد، نگاهی به چند مورد از مهم‌ترین مزایای آن بیندازیم.
- برقراری ارتباط با مشتریان
محتوای طنز یا مشخصا همان میم‌ها، به یک عضو اصلی از دنیای شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده‌اند. این محتوا همزمان هم کاربر را سرگرم می‌کند و هم پیامی که می‌خواهید را به آن‌ها می‌رساند. امروزه برندهای زیادی توانسته‌اند از این تکنیک برای بازاریابی موثر محصولات خود استفاده کنند.
- افزایش تعامل (Engagement)
مزیت دیگر میم مارکتینگ این است که می‌تواند تعامل بین برند و مخاطب را بالا ببرد. در واقع این شکل از بازاریابی نه تنها تعامل را افزایش می‌دهد، بلکه حس ارتباط بین برند و کاربر را نیز قوی‌تر می‌کند.
بیشتر بدانید: بالا بردن تعامل کاربران در سایت
- هزینه کم بازاریابی
در نهایت نیز باید بگوییم که میم مارکتینگ برای کسب و کارهای کوچک می‌تواند یک معجزه‌گر بزرگ باشد؛ چرا که اگر بتوان یک میم خلاقانه در رابطه با برند تولید کرد، می‌توان با هزینه کم به مخاطبان زیاد و جهانی دسترسی پیدا کرد.
چطور میم‌های جدید و ترند را پیدا کنیم؟
حال که فهمیدیم طنز و میم چه تاثیر مهمی در بازاریابی کسب و کار دارد، بهتر است بدانیم بهترین میم‌های جدید و ترند را از کجا پیدا کنیم. در این بخش دو منبع معتبر برای پیدا کردن جدیدترین میم‌های اینترنت را به شما معرفی می‌کنیم، اما قبل از معرفی آن‌ها باید این نکته را به شما بگوییم:
اگر می‌خواهید به روز باشید و میم‌های ترند در فضای اینترنت فارسی را بشناسید، باید در شبکه‌های اجتماعی و گروه‌های کاربران فعالیت داشته باشید.
با این حال اگر بخواهید جدیدترین میم‌های ترند را پیدا کرده و از آن‌ها استفاده کنید، از دو منبع زیر می‌توانید کمک بگیرید:
- میمز دات آی آر؛ منبع میم‌های فارسی: سایت memez.ir منبعی برای دانلود میم‌های ایرانی و خارجی است که بسیاری از تولید کنندگان محتوا از آن استفاده می‌کنند. در این سایت، میم‌ها بر اساس دسته‌بندی‌های مختلفی مثل فیلم و سریال، شخصیت‌های معروف، میم‌های خارجی و… تقسیم شده است که به کاربر اجازه می‌دهد میم مورد نظر خود را ساده‌تر پیدا کند.
- memes.com؛ منبع میم‌های خارجی: سایت memes یکی از منابع معتبر برای دانلود میم‌های خارجی است. یکی از خوبی‌های این سایت این است که علاوه بر میم‌های ویدیویی، میم‌هایی خام با فرمت عکس هم دارد. فقط توجه کنید که برای ورود به این سایت باید فیلترشکن خود را روشن کنید.
این دو سایت منبع خوبی برای پیدا کردن میم‌های خفن و جدید به شمار می‌روند؛ با این حال باز هم می‌گوییم بهترین منبع برای پیدا کردن میم‌های جدید، شبکه‌های اجتماعی مثل روبیکا، اینستاگرام، تلگرام و توییتر هستند.
میم‌ها را بررسی و بهترین را انتخاب کنید
اگر می‌خواهید میم مارکتینگ را شروع کنید، لازم است تا موضوع مرتبط به کسب و کار خود را انتخاب کنید؛ چرا که در صورت استفاده از میم‌های نامربوط یا نامناسب، ممکن است مخاطب خود را از دست بدهید.
تصویر بالا مربوط به یکی از میم‌های توییتر برند رامک است؛ جایی که تقابلی بین برندهای رامک و زمزم شکل گرفت و هر دو توانستند با رقابت توییتری و نشر میم‌های بامزه، اسم خودشان را سر زبان کاربران فضای توییتر فارسی بیندازند.
همان‌طور که در بخش‌های قبل گفتیم، یک میم از نظر بصری بسیار جذاب است و افراد را درگیر خود می‌کند. در نتیجه اگر یک کسب و کار در جای درستی از آن استفاده کند، می‌تواند توجه کاربران را به سمت خودش جذب کند. با این حال اگر از این تکنیک در جای درستی استفاده نکنید، نه تنها مخاطب را جذب نمی‌کنید، بلکه به اصطلاح رایج، محتوای شما برای کاربر «کرینج» خواهد شد؛ یعنی آن محتوا حس بدی به کاربر می‌دهد و کاربر را از برند شما دور می‌کند. برای اینکه از تله کرینج شدن میم فرار کنید، باید به سه نکته زیر توجه کافی داشته باشید:
پرسونا و مخاطب هدف خود را بشناسید
یکی از مهم‌ترین اصول مارکتینگ و بازاریابی این است که مخاطب هدف یا پرسونای برند خود را بشناسید. با شناختن مخاطب و مشخص کردن پرسونا، سلیقه و ایده‌آل مخاطب خود را درک می‌کنید و محتوایی بر اساس خواسته و علاقه آن‌ها تولید می‌کنید. مثلا اگر مخاطب برند شما مردهای کارمند ۳۰ تا ۴۰ سال هستند، نباید از میم‌های مورد علاقه نوجوانان برای آن‌ها استفاده کنید.
بیشتر بدانید: پرسونا چیست؟
با اعتبار خود بازی نکنید
اگر قصد ساخت میم یا استفاده از محتوای طنز برای بازاریابی را دارید؛ اصول اخلاقی، اعتبار و هویت برند خود را در نظر بگیرید. امروزه ساخت محتوای بی‌ربط یا زننده می‌تواند به اعتبار شما لطمه بزند و در نهایت مشتری را از کسب و کاری که دارید دور کند.
قبل از ساخت محتوای طنز مطمئن شوید که آن محتوا صدمه‌ای به هویت کسب و کار شما وارد نمی‌کند. همچنین سعی کنید از هیچ محتوای زننده یا تهاجمی در میم‌های خود استفاده نکنید؛ چرا که ممکن است عده‌ای از آن ناراحت شوند و با پخش کردن آن در سطح اینترنت، ضربه‌ای جبران نشدنی به اعتبار شما بزنند. البته منظورمان این نیست که از میم برای بازاریابی استفاده نکنید؛ بلکه منظور ما فقط این است که از حد و حدود اخلاقی برند خود فراتر نروید تا کسی هم ناراحت نشود.
خلاق باشید
خلاقیت موردی است که در هر کاری کاربرد دارد. اما وقتی بحث ساخت میم و محتوای طنز وسط می‌آید، اهمیت داشتن خلاقیت بالا می‌رود. اگر بخواهید محتوای طنزی بسازید که بین کاربران دست به دست شود، باید علاوه بر استفاده از ترندهای روز، محتوای خلاقانه و جدیدی بسازید که کاربران قبلا جای دیگری ندیده باشند.
اگر برای ساخت محتوای طنز خود کمی فکر کنید، می‌توانید میم‌های منحصر به فردی بسازید که توجه افراد را به خود جلب می‌کند. همان‌طور هم که فهمیدیم، توجه بیشتر می‌تواند مساوی با افزایش فروش باشد. پس سعی کنید چیزهای جدید خلق کنید؛ چرا که همیشه محتوای خلاقانه، کاربر بیشتری را نسبت به محتوای کپی به خود جذب می‌کند.
میم‌های وایرال چطور شما را به قله موفقیت می‌رسانند؟
میم‌های ترند و وایرال به آن محتواهای طنزی گفته می‌شود که همه درباره‌اش صحبت می‌کنند. اصولا اگر بتوانید محتوایی بسازید که وایرال شود، همه در شبکه‌های اجتماعی از شما خواهند گفت و به دامنه بزرگ‌تری از مشتری‌های بالقوه دسترسی پیدا می‌کنید. وقتی یک چیزی مشابه میم ترند می‌شود، اکثر کاربران علاقه دارند اخبار مربوط به آن را دنبال کنند و بخشی از آن اتفاق باشند.
تصویر بالا مربوط به یکی از وایرال‌ترین میم‌های فارسی است؛ جایی که حبیب در سریال لیسانسه‌ها می‌گوید: «کی ضرر می‌کنه؟ من یا اون؟»
خب همین مورد یک فرصت استثنایی است مگر نه؟ فرض کنید شما یک محتوای طنز در صفحه شبکه اجتماعی خود قرار می‌دهید و ۱۰۰ نفر آن را به دوستان خود ارسال می‌کنند. سپس دوستان آن‌ها نیز محتوای شما را به دوستان خود ارسال می‌کنند و محتوای شما به شکل ویروسی (شاید اسم خوبی نداشته باشد ولی واقعا شبیه یک ویروس!) بین کاربران پخش می‌شود.
فرض کنید یک لحظه به خودتان می‌آیید و می‌بینید ۲۰ میلیون نفر محتوای شما را دیده‌اند! اگر یک درصد این افراد نیز به واسطه آشنایی با برند شما بخواهند از شما خرید کنند، حدود ۲۰۰ هزار مشتری جدید سمت شما می‌آید. این یعنی اگر کسب و کار کوچکی دارید، شانس در خانه‌تان را زده است. در این لحظه باید بتوانید پاسخگوی نیاز این کاربران باشید؛ یکی از بهترین راه‌ها برای این پاسخگویی، داشتن سایت فروشگاهی است.
سایت فروشگاهی داشته باشید
فرض کنید ۲۰۰ هزار کاربر به سمت شما آمده‌اند؛ اگر کسب و کار شما در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام باشد، قطعا مدیریت کردن آن‌ها خیلی سخت می‌شود. از طرف دیگر ممکن است پیش خودتان فکر کنید ساخت سایت هم کار سختی است؛ پس در این لحظه چه کاری می‌توانم کنم؟
ما راهکاری فوق‌العاده پیش روی شما می‌گذاریم. چه کسی گفته طراحی سایت سخت است؟ بله اگر خودتان بخواهید از صفر برنامه‌نویسی کنید کار پیچیده و دشواری پیش روی شما قرار دارد. با این حال، ما در پرتال با افتخار سیستم قدرتمندی را طراحی کرده‌ایم که هر کاربری بدون داشتن دانش فنی، می‌تواند سایت خود را در کمتر از ۵ دقیقه ایجاد کند.
سایت ساز پرتال سرویسی ایرانی، کاملا قدرتمند و استاندارد برای طراحی یک سایت حرفه‌ای است که به شما اجازه می‌دهد تا خودتان بتوانید سایت فروشگاهی ایجاد کنید. زیرساخت‌های قوی، کدنویسی حرفه‌ای، قالب‌های متنوع و پشتیبانی قدرتمند از جمله دلایلی هستند که کار با پرتال را بسیار ساده کرده‌اند.
ساخت سایت با پرتال هزینه بالایی برای شما ندارد و شاید مقرون به صرفه‌ترین راه طراحی سایت باشد، اما خبر خوب این است که اگر همین حالا در همین صفحه روی گزینه ساخت سایت و فروشگاه اینترنتی کلیک کنید، یک سایت تستی رایگان هفت روزه برای شما ساخته می‌شود که همه چیز را می‌توانید روی آن بررسی کنید.
بیشتر بدانید: ۳۵ دلیل برای استفاده از پرتال
یک مثال عملی برای استفاده از بازاریابی میم
فرض کنید یک برند نوشیدنی انرژی‌زا ورزشی دارید و می‌خواهید از میم‌ها برای تبلیغ استفاده کنید. می‌توانید یک میم طنز آمیز از یک ورزشکار بسازید که در مسابقه دو شرکت کرده و به علت نوشیدن انرژی‌زای شما از بقیه شرکت کننده‌ها جلوتر است. بعد از نوشیدن، ورزشکار جمله‌ای مانند «وقتی نوشیدنی x رو خوردی و تو مسابقه شرکت کردی» را می‌گوید و از بقیه جلو می‌زند. این نوع میم‌ها می‌توانند توجه ورزشکاران و علاقه‌مندان به ورزش را به خود جلب کنند و به طور گسترده‌ای به اشتراک گذاشته شوند.
کلام آخر
در این مقاله سعی کردیم تا شما را با استفاده از طنز و میم در بازاریابی اینترنتی آشنا کنیم. همان‌طور که در متن خواندیم، امروزه استفاده از طنز می‌تواند به عنوان یک بازوی قدرتمند برای رشد کسب و کار شناخته شود که بسیاری از افراد از آن غافل هستند. اگر شما هم می‌خواهید از این تکنیک برای فروش بیشتر استفاده کنید، حتما نکاتی که در این مقاله گفته‌ایم را به یاد داشته باشید.
آیا سوالی ذهنتان را درگیر کرده است یا تجربه‌ای در زمینه میم مارکتینگ دارید؟ آن را حتما با ما در بخش دیدگاه‌ها به اشتراک بگذارید. همچنین اگر سوالی درباره طراحی سایت ذهنتان را درگیر کرده است، می‌توانید با کارشناسان مجموعه پرتال به شماره ۰۲۱۹۱۰۰۳۳۸۳ داخلی ۲ تماس بگیرید. امیدواریم از خواندن این مقاله نهایت استفاده را برده باشید.
سوالات متداول
- میم مارکتینگ چیست؟ یک مثال درباره آن
میم مارکتینگ به استفاده از میم‌ها (تصاویر، ویدیوها، یا متن‌های کوتاه با پیام‌های طنزآمیز یا معنادار که به سرعت در اینترنت منتشر می‌شوند) در استراتژی‌های بازاریابی و تبلیغاتی اشاره دارد. این روش از محبوبیت و قابلیت اشتراک‌گذاری بالای میم‌ها برای جلب توجه مخاطبان و افزایش آگاهی از برند استفاده می‌کند.
- یک نمونه مثال واقعی درباره استفاده از میم مارکتینگ چیست؟
یکی از مثال‌های معروف برای استفاده موفق از میم مارکتینگ، کمپین تبلیغاتی شرکت فست فود Wendy's در آمریکا است. در سال 2017، یک کاربر توییتر به نام Carter Wilkerson از Wendy's پرسید که چند ریتوییت برای گرفتن یک سال مرغ‌سوخاری رایگان نیاز دارد. Wendy's جواب دارد: 18 میلیون ریتوییت. این توییت و پاسخ آن به سرعت تبدیل به میم شد و کاربران اینترنت شروع به ریتوییت کردن کردند تا به هدف برسند. این کمپین نه تنها توجه بسیاری از رسانه‌ها را جلب کرد بلکه باعث افزایش شهرت و محبوبیت Wendy's در بین مخاطبان جوان‌تر شد.
- چطور می‌توان از میم برای بازاریابی استفاده کرد؟
استفاده از میم‌ها برای بازاریابی نیازمند استراتژی‌های هوشمندانه و شناخت دقیق از مخاطبان هدف است. صاحب کسب و کار می‌تواند با شناخت مخاطب هدف، شخصی‌سازی میم‌ها، انتشار در پلتفرم‌های مناسب و تحلیل علایق مخاطب از محتوای طنز برای بازاریابی کسب و کار خود نهایت استفاده را ببرد.
- استفاده از طنز چه کمکی به افزایش فروش می‌کند؟
استفاده از طنز در بازاریابی، توجه مخاطبان را جلب و محتوای شما را متمایز می‌کند، ارتباط احساسی مثبت ایجاد کرده و همچنین تعامل و مشارکت را افزایش می‌دهد. علاوه‌بر این، طنز مقاومت مخاطبان در برابر تبلیغات را کاهش داده و پیام برند را به روشی جذاب و قابل‌فهم منتقل می‌کند، که همه اینها به افزایش فروش منجر می‌شود.
